Nederlands
Kort amerikaans, geschreven door Jan Wolkers en voor het eerst uitgegeven in 1965 door J. M. Meulenhoff, is een roman die de pijnlijke en complexe realiteit van de Duitse bezetting in Nederland belicht. Het verhaal volgt een 19-jarige jongen die tijdens de laatste fase van de Tweede Wereldoorlog onderduikt om aan de verplichte tewerkstelling door de Duitsers te ontsnappen. De jongen, geobsedeerd door een litteken dat hij in zijn jeugd opliep door de nalatigheid van zijn ouders, worstelt met zijn protestant-christelijke opvoeding die een diepe, blijvende invloed op hem heeft.
In zijn schuilplaats voert hij een eenzame strijd tegen zijn angsten en zijn intense seksuele verlangens. Wolkers beschrijft de voortdurende dreiging van ontdekking en de eenzaamheid van het verborgen bestaan op een rauwe en eerlijke manier, waarbij hij de psychologische spanning en emotionele verwarring van de hoofdpersoon treffend weergeeft. De strakke, directe schrijfstijl van Wolkers versterkt de beklemmende sfeer van het boek, waarin de oorlog en de innerlijke demonen van de hoofdpersoon elkaar voortdurend afwisselen.
Naast het verhaal van de onderduik schetst Wolkers een schrijnend beeld van de gevolgen van een strenge religieuze opvoeding en de diepgaande effecten van persoonlijke trauma’s. De pogingen van de hoofdpersoon om menselijk contact te maken resulteren vaak in nog grotere eenzaamheid en vervreemding, waardoor de lezers worden ondergedompeld in zijn worstelingen met identiteit en verlangens. Wolkers herschreef Kort amerikaans in 1979 naar aanleiding van de verfilming van dat jaar, en het boek werd in 2006 door Dick Matena bewerkt tot een strip in drie delen, wat de blijvende relevantie en levendigheid van de roman onderstreept.
Jan Wolkers (1925-2007) was een prominente Nederlandse schrijver, beeldhouwer, en schilder, geboren in Oegstgeest. Hij groeide op in een streng protestants gezin, een achtergrond die een blijvende invloed had op zijn literaire werk. Wolkers’ doorbraak kwam met zijn controversiële, vaak semi-autobiografische romans die zich richten op thema’s zoals seksualiteit, religie, en de natuur. Naast Kort amerikaans is zijn bekendste werk wellicht Turks fruit (1969), dat zowel literair als in zijn verfilming een iconische status bereikte in Nederland. Wolkers stond bekend om zijn levendige en directe stijl, waarmee hij diepe menselijke emoties en conflicten weergaf, vaak in confrontatie met sociale en morele kwesties.
Zijn bijdragen aan de Nederlandse cultuur omvatten niet alleen zijn literaire werk, maar ook zijn beeldende kunst, waaronder publieke monumenten zoals het Auschwitz Monument in Amsterdam. Ondanks de controverse die soms zijn expliciete inhoud omringde, blijft Wolkers een invloedrijke figuur in de Nederlandse literatuur en kunst. Zijn veelzijdigheid en uitgesproken persoonlijkheid zorgden voor een blijvende impact op de culturele identiteit van Nederland.
English
Kort amerikaans, written by Jan Wolkers and first published in 1965 by J. M. Meulenhoff, is a novel that illuminates the painful and complex reality of the German occupation in the Netherlands. The story follows a 19-year-old boy who goes into hiding during the final phase of World War II to escape compulsory labor imposed by the Germans. Obsessed with a scar he received in his youth due to his parents’ negligence, the boy struggles with his strict Protestant upbringing, which has left a deep, lasting impact on him.
In his hiding place, he fights a solitary battle against his fears and intense sexual desires. Wolkers describes the constant threat of discovery and the loneliness of the hidden existence in a raw and honest manner, effectively conveying the psychological tension and emotional confusion of the protagonist. Wolkers’ concise, direct writing style enhances the oppressive atmosphere of the book, where the war and the protagonist’s inner demons are in constant interplay.
In addition to the story of hiding, Wolkers portrays a poignant picture of the consequences of a strict religious upbringing and the profound effects of personal traumas. The protagonist’s attempts to establish human contact often result in deeper loneliness and alienation, immersing readers in his struggles with identity and desires. Wolkers rewrote Kort amerikaansin 1979 in response to the film adaptation of that year, and the book was adapted into a comic in three parts by Dick Matena in 2006, highlighting the novel’s enduring relevance and vitality.
Jan Wolkers (1925-2007) was a prominent Dutch writer, sculptor, and painter, born in Oegstgeest. He grew up in a strict Protestant family, a background that profoundly influenced his literary work. Wolkers’ breakthrough came with his controversial, often semi-autobiographical novels that focus on themes such as sexuality, religion, and nature. In addition to Kort amerikaans, his best-known work is perhaps Turks Fruit (Turkish Delight, 1969), which achieved iconic status in both literature and film in the Netherlands. Wolkers was known for his vivid and direct style, depicting deep human emotions and conflicts, often in confrontation with social and moral issues.
His contributions to Dutch culture include not only his literary works but also his visual art, including public monuments like the Auschwitz Monument in Amsterdam. Despite the controversy sometimes surrounding his explicit content, Wolkers remains an influential figure in Dutch literature and art. His versatility and outspoken personality ensured a lasting impact on the cultural identity of the Netherlands.
