Nederlands:
“De gebondene. Verhalen” is de Nederlandse vertaling van “Der Gefesselte” door Ilse Aichinger, vertaald door Frank Schuitemaker. Deze eerste Nederlandse editie werd uitgegeven door Meulenhoff/Kritak in Amsterdam/Leuven in 1987. Het boek omvat 125 pagina’s en meet 12,2 cm x 21,5 cm. Het is uitgevoerd als een genaaide softcover en verkeert in uitstekende staat.
Deze bundel, die de titel meekreeg van het verhaal dat de schrijfster chronologisch aan het begin van haar verhalend oeuvre heeft geplaatst (“Der Gefesselte”), bevat een representatieve keuze uit de verhalen die Ilse Aichinger in de loop van ruim dertig jaar heeft geschreven. Het zijn eigenzinnige verhalen, waarover Frank Schuitemaker in zijn nawoord schrijft: “Haar teksten hebben het onrust stoken tot kleinkunst verheven. Ze leren ons iets af, dat vreselijke kannibalistische lezen…”. Het zijn verhalen van een bedrieglijke eenvoud; zij vertellen niet over, zij zijn verzet – verzet tegen het dwangbuis van de nazi-taal, tegen de gevaarlijke rust van het cliché, tegen de mooie overzichtelijkheid die ontstaat als op elke ervaring een etiket kan worden geplakt, tegen de perfecte ordening en de gladde leugen. “Niemand kan van me eisen dat ik samenhangen fabriceer zolang ze nog kunnen worden vermeden,” schrijft ze gedecideerd in het (late) verhaal “Slechte woorden”. De afwezigheid van symboliek en diepzinnigheid is kenmerkend voor haar latere teksten; haar vroege werk, waarin de ervaring van de gruwelijke oorlogswerkelijkheid door de verplaatsing naar een droom- en fantasiewereld “draaglijk” wordt gemaakt, kent nog herkenbare en navoelbare beelden en symbolen. Maar allengs worden haar verhalen kaler. Met simpele middelen en met veel details, die ze als kraaienpootjes op het pad van de lezer strooit, haalt ze de lezer uit zijn vastgeroeste leespatroon. De werkelijkheid komt in beweging, de grenzen van ruimte en tijd zijn afwezig – en waar poëtische idylles opgebouwd lijken te worden, worden ze ook in het geheim ondermijnd en storten tenslotte onherroepelijk in: de realiteit van haar onvergelijkelijke verhalen blijkt al even provisorisch als de werkelijkheid zelf.
English:
“De gebondene. Verhalen” (The Bound Man. Stories) is the Dutch translation of “Der Gefesselte” by Ilse Aichinger, translated by Frank Schuitemaker. This first Dutch language edition was published by Meulenhoff/Kritak in Amsterdam/Leuven in 1987. The book comprises 125 pages and measures 12.2 cm x 21.5 cm. It is presented as a sewn softcover and is in fine condition.
This collection, titled after the story that the author placed at the chronological beginning of her narrative oeuvre (“Der Gefesselte”), contains a representative selection of stories that Ilse Aichinger wrote over more than thirty years. These are idiosyncratic stories, about which Frank Schuitemaker writes in his afterword: “Her texts have elevated causing unrest to an art form. They unteach us that terrible cannibalistic reading…”. These stories are deceptively simple; they do not narrate but are acts of resistance – resistance against the straitjacket of Nazi language, against the dangerous calm of clichés, against the neat comprehensibility that arises when every experience can be labeled, against the perfect order and the smooth lie. “No one can demand that I fabricate coherences as long as they can still be avoided,” she decisively writes in the (late) story “Bad Words”. The absence of symbolism and profundity is characteristic of her later texts; her early work, in which the experience of the horrific war reality is made “bearable” by displacement into a dream and fantasy world, still contains recognizable and palpable images and symbols. But gradually her stories become more austere. With simple means and many details, which she scatters like breadcrumbs on the reader’s path, she disrupts the reader’s entrenched reading patterns. Reality begins to move, the boundaries of space and time are absent – and where poetic idylls seem to be constructed, they are secretly undermined and eventually collapse irreversibly: the reality of her incomparable stories proves to be as provisional as reality itself.
